W Tańcu Duchów obrzędy taneczne stanowiły centralną formę ekspresji. Taniec stanowił w kulturach indiańskich oś wszystkich ceremonii. Kulturowa rola tańca, powstającego jako reakcja na bodziec emocjonalny, wiąże się z jego funkcją ekspresyjną. Indianie wyrażali w tańcu całe swoje życie i uczucia.
„Indianin tańczy, gdy roi marzenia, odprawia czary lub sprawuje władzę, gdy oddaje się wspomnieniom lub okazuje skruchę, gdy dziękuje lub prosi, wierny tradycji lub tworzący nowe zwyczaje, czy jest bliski śmierci głodowej, czy najedzony do syta, radosny czy zrozpaczony. Tańczy swoje credo… Tańcem wyraża miłość i zmartwienie, tańcem przywołuje deszcz i wypędza chorobę, tańcem wyczarowuje kukurydzę, sprowadza bizony. Tańczy z okazji osiągnięcia dojrzałości i w celu przejednania mściwego ducha śmierci.”[1]
Rytuał tańca był obrzędem kierowanym do sił nadprzyrodzonych, powstał w wyniku intensywnej kumulacji przeżyć. Forma ekspresji była więc związana ze specyficznym stanem psychicznym. Sam taniec był obrzędem, w którym Indianie wyobrażali i realizowali symbolicznie przemianę jakości życia.
Wyrażanie emocji w tańcu przybierało rozmaite formy przeżyć ekstatycznych: od łagodnych, prawie niezauważalnych, aż po histerię, trans, itp. Zbiorowy, długotrwały taniec, monotonne pieśni oraz atmosfera oczekiwania i wewnętrznego skupienia sprzyjały wywołaniu tych pożądanych stanów, których celem było uzyskanie wizji.
Roderyk Lange definiuje taniec obrzędowy jako „formalny i znacząco ukształtowany akt społeczny. Należy on do nieutylitarnych zachowań człowieka i nie jest związany bezpośrednio z wykonywaniem jakiejś czynności technicznej; przekazuje on emocje i myśli w sposób symboliczny i jest czytelny w kręgu ludzi, którzy podobnie go rozumieją .
Taniec odgrywa istotną rolę w obrębie rytuałów i zwyczajów tradycyjnych społeczności, stanowiąc jeden z elementów nieodzownych do ich prawidłowego funkcjonowania. Do podstawowych funkcji społecznych tańca należy: podkreślenie zmian zachodzących w życiu jednostki lub w obrębie danej grupy społecznej, podkreślenie integracji społeczności i umożliwienie ludziom doznawania poczucia wspólnoty[2] [3].
Funkcja integracyjna ruchu ściśle wiąże się z jego funkcją ekspresyjną wyrażaną w tańcu. W obrzędzie tańca Indianie dawali upust swoim emocjom, a gromadząc się na wieloplemiennych tańcach jednoczyli się przeciwko dominacji cywilizacji europejskiej zagrażającej tradycyjnym kulturom indiańskim.
[1] E. Lips, Księga Indian, Warszawa 1971, s. 169.
[2] R. Lange, Taniec Obrzędowy, w: Taniec, rytuał i muzyka, Warszawa 1997, s. 14.
[3] R. Lange, Taniec…, s. 16.